CẬP NHẬT THÔNG TIN TỪ GIA PHẢ HỌ CAO TRẦN

Tết nguyên đán 2013, tại Nhà thờ họ Cả, họ Cao Trần

 Biên tập viên trang Blog Họ Cao Trần, quan tâm đến một chi tết trong dòng thông tin của gia phả dòng họ Cao Trần (xuất bản năm 2020) trang 19, mục viết về Nhà thờ lăng mộ, xin trích dẫn như sau:

“Năm 1787 sau một trận lũ lớn, sông Hồng đổi dòng đổ thẳng ra biển mở ra cửa Ba Lạt. Thiên tai nặng nề, vì vậy toàn ấp lại phải tập trung xây dựng lại lần thứ hai. Thời kỳ này từ đường họ cũng phải di chuyển về đất mới ở Cựu Thượng. Tiếp theo lại chuyển về Thổ Nện, nay là thôn Bảo Thắng.

Năm Vua Tự Đức thứ 26, 27 (1873 - 1874) từ đường họ chuyển về vị trí hiện nay (thôn Cộng Hòa), chính là khu đất của Cành trưởng, do ông Cao Đăng Phong (đời thứ 7, Giáp phái) chủ trì xây dựng”.

Tôi đã sang khu vực thôn Bảo Thắng, nay là thôn Bảo Chính (làng Hoành Nha) hay còn gọi là khu Ao Bom (từ sau năm 1954), hỏi thăm các vị cao tuổi. Người cung cấp thông tin khá cụ thể là ông Hoàng Văn Tám (đời 14 họ Hoàng Vọng) cho biết:

Trước đây khu vực này là khu Thổ Nệu cách Cầu Đất khoảng 150 m gần đấy có án thờ thổ thần của khu Nệu. Khu Nệu có một thổ cư đất nổi của người họ Cao Trần, bán lại cho cụ Vãng (người họ Vũ Đình), cụ Vãng mất để lại cho con trai là cụ Trọ, cụ Trọ để lại cho ông Nga, ông Nga để lại cho bác Sơn. Hiện nay gia đình con cháu bác Sơn đang sinh sống ở khu đất này. Như vậy sau hơn 150 năm (kể từ năm 1874), gia đình cụ Vãng đã có đến 6 thế hệ ở trên mảnh đất mua lại của họ ta.

Bản đồ xã Giao Tiến cũ (trước 01/09/2024 theo Google map)

Gần thổ cụ Vãng có một khu ruộng, của người họ Cao, sau Cách mạng Tháng 8 gia đình ông bà Biển (chi chà nhà bác Vực), phái Ất đã từng cày cấy nhiều năm. Đến đầu những năm 1960’s có giai đoạn một thửa được cúng vào chùa Thượng. Sau đó đưa vào quản lý của HTX nông nghiệp địa phương.

Như vậy khu vực mà tổ tiên ta đã dựng Nhà thờ họ Cao Trần là Thổ Nệu mà gia phả chữ Quốc ngữ viết là Thổ Nện. Không rõ việc tồn tại của ngôi từ đường trong khoảng thời gian 87 năm (từ năm 1787 đến 1874) qua hai khu vực Cựu Thượng và Thổ Nệu mỗi khu là bao nhiêu năm trong Gia phả dòng họ không nói cụ thể.

Như vậy từ đường họ Cả của dòng họ Cao Trần đã được xây dựng và cố định ở vị trí hiện tại từ năm 1873 đến nay là 152 năm, sau 6 lần trùng tu nâng cấp vào những năm: (1840-1850), (1875-1880), (1905-1910), (1977-1978), 1997, 2012; chưa kể các lần nâng cấp sửa chữa qui mô nhỏ.