VỤ ÁN NĂM HỒNG PHÚC (1572), VUA LÊ ANH TÔNG BỊ BỨC TỬ

 Trần Phước Bình

Chính sử (ĐVSKTT) năm Nhâm Thân, Hồng Phúc thứ 1(1572) viết: “mùa xuân tháng giêng vua tế trời đất ở đàn Nam Giao. Khi làm lễ, vua bưng lư hương khấn trời xong, bỗng lư hương rơi xuống đất. Vua biết là điềm chẳng lành, bèn xuống chiếu đổi niên hiệu thành Hồng Phúc năm thứ 1... Mùa đông tháng 11 ngày 21, Lê Cập Đệ từng có chí khác, định mưu hại Tả tướng Trịnh Tùng. Tả tướng giả vờ không biết, gửi biếu nhiều vàng. Khi Cập Đệ đến tạ ơn, Tùng sai đao phủ phục ở dưới trướng bắt giết đi rồi sai người nói phao lên rằng Cập Đệ mưu làm phản, vua sai ta giết chết, tướng sĩ các ngươi không được sợ hãi, kẻ nào chạy trốn làm phản thì phải giết cả họ. Thế là quân lính đều khiếp sợ, không ai dám hành động … 

THÀNH NGỮ KIẾN GIẢ NHẤT PHẬN

Cao Xuân Thiện 

Trong đời sống tình cảm gia đình nội tộc, có lần ta nghe ai đó nói: “anh em kiến giả nhất phận”. Ý muốn nói dù là anh chị em ruột thịt trong gia đình, phận ai người đó tự lo, tự chủ động thu xếp, lập kế hoạch tạo dựng cho cuộc sống của riêng mình mà không trông chờ ỷ lại người khác, kể cả anh chị em ruột, giàu có hơn mình. Đừng trông chờ vào lòng thương xót, bố thí lâu dài. Đó cũng chính là động lực để anh em trông nhau mà phấn đấu phát triển cuộc sống cho riêng mình.

Thực chất cụm từ “kiến giả nhất phận” là thành ngữ Hán Việt - 建者一分, chữ 分 còn có âm là “phần”.

AN NHIÊN TỰ TẠI

Cao Xuân Thiện

 
Lời thỉnh cầu cho chính mình hoặc lời an ủi cho bạn bè, sau khi vượt qua biến cố của cuộc đời, hoặc khi tuổi đã xế chiều, chấp nhận cuộc sống yên phận ẩn dật, đó là câu thành ngữ “An nhiên tự tại”.

Về ý nghĩa chung của câu thành ngữ này theo Đại từ điển tiếng Việt: là trạng thái không có điều gì lo lắng buồn phiền. 

Theo tôi hiểu từ các sách nhà Phật, muốn “an nhiên tự tại” thì phải buông bỏ “tham sân si”, hài lòng với những gì mình có: “yên phận” (an phận thủ thường).

Trong cuộc sống hiện đại diễn ra nhanh và gấp gáp, có rất nhiều thông tin và nhiều mối quan hệ cần được xử lý một cách hài hòa, nhiều khi đó là cả một áp lực. Nhiều nhà khoa học kĩ thuật đánh giá: “giải bài toán xã hội khó hơn nhiều so với bài toán kĩ thuật”.