Lời biên tập viên:
Nguyễn Hoàng (1523-1613) là con trai của Chúa Nguyễn Kim làm
tướng lập được nhiều chiến công trong trận mạc. Người anh của ông là Nguyễn Uông được phong Lạng Quận Công, còn Nguyễn Hoàng được phong Thái úy Đoan Quận Công.
Nhưng vì Trịnh Kiểm sợ họ Nguyễn tranh quyền mới kiếm chuyện giết Nguyễn Uông
đi. Nguyễn Hoàng sợ mới cho người ra Hải Dương hỏi Trạng Trình, Trạng Trình
bảo: "Hoành sơn nhất đái vạn đại dung thân." (Nghĩa là: Một dãy Hoành sơn
dung thân muôn đời). Nguyễn Hoàng mới nói với chị là Ngọc Bảo xin Trịnh Kiểm
cho vào trấn thủ phía Nam. Năm 1558 Trịnh Kiểm tâu vua Anh Tông cho Nguyễn Hoàng vào trấn đất Thuận Hóa.
Lúc bấy giờ nhiều dòng họ ở huyện Tống Sơn cùng những quân lính ở Thanh,
Nghệ nhiều người đưa cả vợ con đi theo. Nguyễn Hoàng vào đóng ở xã Ái Tử (sau gọi là kho Cây Khế), thuộc huyện Đăng
Xương, tỉnh Quảng Trị.
