VIẾT VỀ ÔNG CHA TA - CỤ TÔN TRƯỞNG CAO XUÂN THIỆU

Cao Nguyên Tắc, Cao Xuân Thiện  (Đời thứ 13)



Cụ Cao Xuân Thiệu, thứ 2 từ phải sang

 Theo phong tục truyền thống từ xa xưa, trong các dòng họ, người cháu trai  có vị trí Hàng-Bậc cao nhất, đương đại được tôn vinh là vị Tôn trưởng của dòng họ mình. Trong một số hoàn cảnh cụ thể, nếu vị tôn trưởng không cư trú ở nơi họ gốc hoặc già yếu thì có thể lập Giám Tôn trưởng, hoặc Thừa trọng Tôn trưởng. Cụ Cao Xuân Thiệu, là cháu đời thứ 10, thuộc Phái Cả (Giáp Phái) Cành Cả, dòng họ Cao Trần Giao Tiến. Cụ sinh năm Canh Thân (1920) và mất ngày mùng 5 tháng 11 năm Tân Mão (2011), hưởng dương 92 tuổi. Từ những năm 70 của thế kỷ trước, khi còn tráng niên  cụ đã được ngồi vào vị trí Tôn trưởng và là người đứng đầu của dòng họ Cao Trần Giao Tiến. Trong Gia phả của dòng họ Ban biên tập cũng đã viết đôi dòng về công tích của cụ, đối với dòng họ, làng xã, nhưng chưa thể nói cụ thể đầy đủ và chi tiết. Vốn quý mà cụ Thiệu để lại cho các thế hệ con cháu đó là tư tưởng, tình cảm tinh thần đoàn kết và nhận thức về tính huyết thống gia tộc trong dòng họ        

Cụ Cao Xuân Thiệu là người thông minh nhanh nhẹn và sắc sảo. Cụ có đôi mắt sắc, cái nhìn thật sâu nhưng vẫn hiền hòa và vui vẻ. Cụ có tài diễn thuyết, hùng biện và thu phục lòng người, cách nói chặt chẽ có lý có tình và cuốn hút người nghe. Từ khi còn trẻ cụ đã được các thế hệ anh em con cháu trong dòng họ gọi một cách trừu mến là “Cụ Tôn”. Gần 40 năm với vai trò làm Tôn trưởng, cụ Cao Xuân Thiệu đã làm được nhiều việc có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với dòng họ Cao Trần, trong đó phải kể đến những công việc sau:

  Trong kháng chiến chống Pháp, khi cùng cụ Cao Xuân Hạ lập đoàn thuyền buồm tham gia vận chuyển muối và lương thực vào vùng kháng chiến cho nhân dân và lực lượng vũ trang  Liên khu 10 (Tuyên Quang), hai cụ đã đi xác định địa danh, nơi phát tích của dòng họ (Bến Mía, Thịnh Mỹ, Lôi Dương, Thanh Hóa) theo Gia phả chữ Hán. Các cụ đã đến xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân để thu thập tài liệu của họ Trần và họ Cao, nhưng rất tiếc trong điều kiện chiến tranh giặc dã nên các cụ chưa thu được kết quả như mong muốn.

 Trong những năm 60 của thế kỷ trước, hợp tác hóa nông nghiệp, quê hương tiến hành chỉnh trang đồng ruộng, cụ đã vận động con cháu quy tập mồ mả Tổ tiên tập trung quy lăng

Sau khi thống nhất đất nước vào những năm từ 1977 đến 1979, khi nhà thờ họ cả xuống cấp, chính cụ là người khởi xướng sửa chữa nơi thờ tự Tổ tiên. Cũng trong dịp này Hội đồng Lão tộc do cụ Cao Xuân Thiệu đứng đầu tổ chức quy tập Lăng mộ Tổ tiên từ đời thứ 2 đến đời thứ 6 về khu Lăng mộ họ Cao Trần, nghĩa trang Bách Linh, Quyết Tiến. Một quyết định hệ trọng nữa là việc chuyển mộ cụ Thái Tổ tự Vô Ý từ khu vực Tiền Đồng về đặt trước từ đường để duy trì bảo tồn một cách trang trọng dài lâu.

Trong những năm 90, cụ Tôn trưởng và Hội đồng Lão tộc quyết định ba việc lớn của dòng họ: Trùng tu nhà thờ Họ Cả và xây mới Lăng Họ Cả đồng thời biên dịch và viết  tiếp Gia phả từ đời thứ nhất đến đời thứ 13. Cụ đã đứng ra tổ chức và vận động tiến cúng với lượng lớn về kinh phí, vật chất, đồ thờ và tế khí. Giỗ Tổ 18 tháng Giêng năm 1997 là dịp Đại lễ tế Tổ mừng 3 công trình lớn của dòng họ đã thành công. Cả ba công trình này đều in dấu ấn rất đậm nét của cụ Tôn trưởng Cao Xuân Thiệu.

Trong những năm 1999-2000, cụ Tôn trưởng đã tiếp nhận thông tin để tiến hành tìm nguồn gốc dòng họ Cao Trần. Tháng 3 năm 2000 cụ đã dẫn đầu phái đoàn dòng họ Cao Trần vào Diễn Thái Diễn Châu Nghệ An, liên hệ với họ Trần dòng Phúc Quảng để xác định nguồn gốc chính thức của họ Cao Trần Giao Tiến.

Các năm sau đó cụ Tôn trưởng tiếp tục vận động con cháu chăm lo nơi thờ cúng và lăng mộ Tổ tiên. Năm 2002, cụ Tôn trưởng đã vận động mua và san lấp phần ao, để mở rộng khuôn khổ  phía trước nhà thờ, phục vụ cho các dịp tế lễ của dòng họ. Cụ đã thuyết phục gia đình cụ Cao Xuân Hạ và con cháu tiến cúng kinh phí để thực hiện dự án này. Đồng thời các cụ quyết định xây Lâu mộ Thái tổ Vô Ý, có kiến trúc như hiện nay.

Ngày mùng 4 tháng Giêng (Tết), năm Giáp Thân (2004), nhân dịp cụ Bà Cao Thị Hạ bái niên tròn 100 tuổi, Đoàn đại biểu Dòng họ Trần Việt Nam do ông Trần Ngọc Bảo, Phó trưởng ban thường trực, Ban liên lạc họ Trần toàn quốc, đã về từ đường Họ Cả trao Hệ phả và Gia huy Trần tộc cho họ Cao Trần Giao Tiến, dòng Phúc Quảng. Ban liên lạc đã công nhận họ Cao Trần Giao Tiến, do cụ Thiệu đứng đầu là thành viên của dòng họ Trần Việt Nam.  

Từ khi còn trai trẻ, dưới sự giác ngộ cách mạng của cụ Vũ Đức Âu (Nguyên Lão thành cách mạng tại quê nhà, Đại biểu Quốc hội khóa I của nước VNDCCH), cụ Thiệu đã tham gia hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường sông từ Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng, Thanh Hóa, Tuyên Quang (Liên khu 10). Sau hòa bình lập lại 1954 cụ về địa phương, gia nhập HTX NN, làm các chức danh kế toán, phó chủ nhiệm, chủ nhiệm, trưởng ban Kiểm soát, HTX NN Quyết Tiến, chủ nhiệm, bí thư chi bộ HTX Thủ công Tiến Thắng. Cụ đã được  Đảng và Nhà nước tặng Huân chương Kháng chiến hạng III.  

Khi cụ qua đời đã để lại cho các thế hệ con cháu trong dòng họ sự tiếc thương sâu sắc một khoảng trống lớn về vị trí vai trò và uy tín của người đứng đầu dòng họ, khó có ai có thể đảm đương được như Cụ. Để tỏ lòng biết ơn cụ các thế hệ con cháu nguyện mãi mãi noi gương cụ, đoàn kết và không ngừng phấn đấu để làm rạng danh công đức tiên tổ và các bậc tiền nhân. Hy vọng rằng các thế hệ con cháu viết tiếp nhiều tấm gương của ông cha, anh em con cháu để lại cho hậu thế mai sau.