HỌC CHỮ HÁN ĐỂ DỊCH GIA PHẢ DÒNG HỌ

Lời biên tập viên

Trăn trở với việc tổ tiên của dòng họ Cao Trần, qua bao thăng trầm biến cố theo thời gian đã lưu lại một số tài liệu sử phả. Đặc biệt là bộ Gia phả chữ Hán, đã có lúc tưởng như bị thất truyền, các bộ câu đối, hoành phi đại tự dù được bảo tồn nhưng số người đọc được chữ Hán trong dòng họ không nhiều.

Gần ba chục năm trước đây các cụ trong ban biên tập Gia phả năm 1997, đã tiến hành dịch bản gia phả chữ Hán, ghi lại chữ Quốc ngữ bằng bản chép tay.

Mấy năm trước đây tôi có nhờ bác Trần Phước Bình người họ Trần Duy Xuyên Quảng Nam dịch giúp 4 trang đầu. Sau khi nghỉ hưu tôi đang tự học chữ Hán. Kết hợp với thông tin từ các bản Gia phả chữ Quốc ngữ và sự giúp đỡ của các bậc cao niên tôi đang tiến hành hiệu chỉnh một số chữ trong bản dịch của bác Trần Phước Bình và tiếp tục dịch thêm một số trang tiếp theo. Tôi mong muốn tra cứu và in ra bản gia phả cổ bằng chữ Hán để lưu lại thông tin về sau. Vì trình độ Hán tự của tôi không cao nên không thể tránh khỏi một số sai sót, nhất là bản chữ Hán do cụ Cao Bá Lô chép tay, qua photocopy nhiều lần, nét chữ bị mờ có chữ không dễ đọc. Kính mong các thành viên đọc được bản dịch cho ý kiến. Các ý kiến xin gửi về email: hocaotran@gmail.com. Tôi xin trân trọng cảm ơn.

高 春 善 - Cao Xuân Thiện

----------------

Trang 1:

高族世 次譜籙序

天 錫 姓 以 立 宗 本 系 所 自出 而 起 家 稱 始 祖 繼 緒 當 思 不 忘. 我高 族發 迹自 陳 家 肇 基禋 于 衙 渚 前 作 後 述 肯 溝 肯堂. 仰 深 啟 佑 之 人 更 切 作 求 之 念 爰 是 集為 譜 籙 永 示 宗 祧 庶 乎 祀 事 孔 明 而 世 次可紀 者 也. 

Cao tộc thế thứ phả lục tự.

Thiên tích tính dĩ lập tông bản hệ sở tự xuất nhi khởi gia xưng thủy tổ kế tự đương tư bất vô ngã. Cao tộc phát tích tự Trần gia triệu cơ yên vu Nha chử, tiền tác hậu thuật khẳng câu khẳng đường.

Ngưỡng thâm khải hữu chi nhân canh thiết tác cầu chi niệm viên thị tập vi phả lục vĩnh kỳ tông dao thứ hồ tự sự khổng minh nhi thế thứ khả kỷ giả dã.

Trang 2:

陳貴公 字無心 

陳一 郎字福善 

陳二 郎字福信 

陳三郎字真空 

陳桂花娘 . 

以 上 諸 真 靈 墳 墓原 在 舊 貫. 無 意 公 遷 于 茲 地 輯 編 家 譜 將陳 姓 裔 號 書 于 世 譜 之 上 使 子 孫 知 世 系之 所 自 出 也.

Trần quý công Tự Vô Tâm

Trần nhất lang tự Phúc Thiện

Trần nhị lang tự Phúc Tín

Trần tam lang tự Chân Không

Trần Quế Hoa nương.

Dĩ thương chư chân linh phần mộ nguyên tại cựu quán. Vô ý công thiên vu tư địa tập biên gia phả tương Trần tính duệ hiệu thư vu thế phả chi thượng sứ tử tôn tri thế hệ chi sở tự xuất dã.

Trang 3:

第一 代 世 系

創 業 開 基 太 祖 考 高 貴 公 字無 意

正月十 八日 忌 墓 在 同 徵 二 度 次 二公 諱 罗 翁 艽.  原 前 在 清 花 省 雷 陽 縣 盛 美社 俗 號 罗 渡 𣖙. 

始 遷 于 茲 改 姓爲 高 蓋 字 公 始也. 太 祖 妣 黃 氏 一 娘 號 慈 信 九 月 二 十 九日 忌 墓 在 舊 貫. 妣 生 得 三 男 長 高 一 郎 字真 性 集 爵 平 論 公 早 沒 無 後 墓 在 舊 貫 八月 十 九 日 忌 . 次 曰 公 弼, 三 曰 季 郎 字 孝 良早 沒 無 後 墓 在 舊 貫 八 月 二 十 三 忌.

 四 女高 一 娘 號 慈 清 俗 罗婆 度 七 月 初  三 日 忌 . 

二 號 慈 在 九 月 十 五 日 忌 . 

三 娘 號徐 明 俗 罗婆 壽 八 月 二 十 四 日 忌 .

四高 貴 娘仙 花 娘 俗罗婆 朝 友 二 月 初 四 日 忌.

Đệ nhất đại thế hệ

Sáng nghiệp khai cơ Thái tổ khảo Cao quý công tự Vô ý. Chính nguyệt thập bát nhật kỵ, mộ tại Đồng Trưng nhị độ thứ nhị. Công húy là̀ ông Bong.

Nguyên tiền tại Thanh Hóa tỉnh Lôi Dương huyện Thịnh Mỹ xã, tục hiệu là Độ Mía. Thủy thiên vu tư cải tính vi Cao cái tự công thủy dã.

Thái tổ tỷ Hoàng Thị nhất nương hiệu Từ Tín. Cửu nguyệt nhị thập cửu nhật kỵ, mộ tại cựu quán.

Tỷ sinh đắc tam nam, trưởng Cao nhất làng tự Chân Tính tập tước Bình luận công, tảo một vô hậu, mộ tại cựu quán. Bát nguyệt thập cửu nhật kỵ. Thứ viết Công Bật, tam viết quý làng tự Hiếu Lương, tảo một, vô hậu một tại cựu quán.Bát nguyệt nhị thập tam kỵ.

Tứ nữ Cao nhất nương hiệu Từ Thanh tục là bà Độ, thất nguyệt sơ tam nhật kỵ. Nhị hiệu Từ Tại, cửu nguyệt thập ngũ nhật kỵ. Tam nương hiệu từ Minh tục là bà Thọ. Bát nguyệt nhị thập tứ nhật kỵ. Tứ Cao quý nương tiên hoa nương tục là bà Triều Hữu. Nhị nguyệt sơ tứ nhật kỵ.

Trang 4:

第二 代 世 系. 

甲 派 祖 考 高 貴 公 字 功 弼 謚曰 福 厚 十 月 初 四日 忌 墓 在 舊 上 處 一 度 次五 公 . 乃 無 意 公 之 次 子 也 . 諱 根 後 改 功 弼集 爵 預 義 公 娶 三 房. 於 黎 朝 裕 宗 永 盛 九年 癸 巳 皈 正 村 佛 后. 至 永 盛 十 四 年 戊 戌皈 本 村 后 佛 . 按 吾 族 自 無 意 公 將 公 于 玆 新邑 一 父 一 子. 此 時 人 丁 尚 存 稀 少. 至 于 公三 房 廣 嗣 疌 有 瓜 瓞 綿 生 之 兆 莧 此則  公 誠起 家 之 祖 也. 

Đệ nhị đại thế hệ. 

Giáp phái tổ khảo Cao quý công tự Công Bật thụy viết Phúc Hậu. Thập nguyệt sơ tứ nhật kỵ, mộ tại cựu thượng, xứ nhất độ thứ ngũ.

Công nãi Vô Ý công chi thứ tử dã.Húy Căn hậu cải Công Bật tập tước Dự nghĩa công thú tam phòng.

Ư Lê triều Dụ Tông Vĩnh Thịnh cửu niên Quý Tỵ quy Chính thôn hậu Phật. Chí Vĩnh Thịnh thập tứ niên Mậu Tuất quy bản thôn hậu Phật.

Án ngô tộc tự Vô Ý công tương công vu tư tân ấp nhất phụ nhất tử. Thử thời nhân đinh thượng tồn hy thiểu. Chí vu công tam phòng quảng tự tiệp hữu qua điệt miên sinh chi triệu hiện thử công thành khởi gia chi tổ dã.

妣尹三娘, 號 慈忍.

Tỷ Doãn tam nương, hiệu Từ Nhẫn.

墓在土宅六度次七. 十一 月初 六 日忌.

Mộ tại Thổ Trạch lục độ thứ thất. Thập nhất nguyệt sơ lục nhật kỵ.  

妣 生二 男 長曰翁耀,字忠直未有,妄子.次諱罗翁森後改名功 盖.一 女高氏行一 號慈幸俗罗婆生. 

Tỷ sinh nhị nam, trưởng viết ông Diệu, tự Trung Trực vị hữu, vô tử tảo một. Thứ húy là ông Sâm, hậu cải danh Công Cái. Nhất nữ Cao Thị hàng nhất hiệu Từ Hạnh tục là bà Sinh.

六 月十六日忌. 

Lục nguyệt thập lục nhật kỵ.

次妣阮氏行號慈緣.

Thứ tỷ Nguyễn Thị hàng hiệu Từ Duyên.

七月初五日忌. 墓塟未詳.

Thất nguyệt sơ ngũ nhật kỵ. Mộ táng vị tường.

妣 生二 男(長) 諱祿,後改名選. 二 諱利 ,後改名吏俗 號罗翁輸.

Tỷ sinh nhị nam. (Trưởng) húy Lộc, hậu cải danh Tuyển. Nhị húy Lợi, hậu cải danh Lại tục hiệu là ông Thâu.

一 女高氏榴號慈嚴,俗 罗婆簿僚.

Nhất nữ Cao Thị Lựu hiệu Từ Nghiêm, tục là bà Bạ Liêu.

四月十一日忌.

Tứ nguyệt thập nhất nhật kỵ.

--------------------

ĐỆ LỤC ĐẠI THẾ HỆ

第 六 代 世 系

Trang 11

甲派祖考高貴公字登用,號叙道先生.

Giáp phái Tổ khảo Cao quý công tự Đăng Dụng, hiệu Tự Đạo Tiên Sinh.

九月初六日忌,墓在葥花二 度次二.

Cửu nguyệt sơ lục nhật kỵ. Mộ tại tiền hoa nhị độ thứ nhị.

公 乃伯珣公 之 長子也生扵己卯年享 齡九十一 歲, 卒於戊申年, 諱遙後改登用為甲𠆳黎朝為中郎中年以 醫為業.

Công nãi Bá Tuân công chi trưởng tử dã sinh ư Kỷ Mão niên hưởng linh cửu thập nhất tuế, tuất ư Mậu Thân niên, húy Dao hậu cải Đăng Dụng vi giáp trùm Lê triều vi trung lang tướng trung niên dĩ Y vi nghiệp.

前 妻僉 (hay 鹽)田之 女生得一 男名翁鳞早说.

Tiền thê Thiêm (hay Diêm) Điền chi nữ sinh đắc nhất nam danh ông Lân tảo thuyết.

謹按公 天資忠厚少年號意攻書名士列潦澄 科场經識.

Cẩn án công thiên tư trung hậu thiếu niên hiệu ý công thư giữ danh sỹ liệt lao lệ khoa trường kinh thức.

不就至棁年始覓醫科研風水法悉皆靖要相傳公学風水.

Bất tựu chí chuyết niên thủy mịch y khoa nghiên phong thủy pháp tất giai tịnh yếu tương truyền công học phong thủy.

法於註容雄及公之考妣臨終公 擇吉地以塟今揂發福世.

Phát ư chú dung hùng cập công chi khảo tỷ lâm chung công trạch cát địa dĩ táng kim do phát phúc thế.

世富豪又多財比藥與南藥以賜病人不問 钱数 公之滋培. 俊商不亦 粱哉.

Thế phú hào hựu đa tài tỷ dược dữ nam dược dĩ tứ bệnh nhân bất vấn tiền số công chi tư bồi. Tuấn thương bất diệc lương tai.

孫 褔 謹 記.

Tôn Phúc cẩn kí.

妣范氏行季,號誠莊.九月十四日忌. 墓塟在同徴三度尾.

Tỷ Phạm thị hàng quý (con út), hiệu Thành Trang. Cửu nguyệt, thập tứ nhật kỵ. Mộ táng tại Đồng Trưng tam độ vĩ.

妣乃正村范族翁具縣之女也諱衍生扵丁亥年享齡八十二歲卒於戉申年生 四男.

Tỷ nãi Chính thôn Phạm tộc ông cụ Huyện chi nữ dã húy Diễn sinh ư Đinh Hợi niên hưởng linh Bát thập nhị tuế tuất ư Mậu Thân niên sinh tứ nam.

長曰文恺改名玉嚞

Trưởng viết Văn Khải cải danh Ngọc Triết.

次名辦改玉 轟.  

Thứ danh Biện cải Ngọc Oanh.

三文申改名文次後改登豊   

Tam Văn Thân cải Văn Thứ hậu cải Đăng Phong.

四曰署後改名冠.

Tứ viết Thử hậu cải danh Quán.

一 女氏监嫁于橫四村人俗 號伩敲.   

Nhất nữ Thị Giám giá vu Hoành Tứ thôn nhân tục hiệu Nho Xao.

Trang 12.

乙派一祖(考)高嚴堂,字徳 茂號敏値.   

Ất phái Nhất đại tổ (thiếu chữ khảo) Cao nghiêm đường, tự Đức Mậu hiệu Mẫn Trực.

八月初一日忌. 墓在葥同徴 三度次二 .

Bát nguyệt sơ nhất nhật kỵ Mộ tại tiền Đồng Trưng tam độ thứ nhị.

公乃伯询公 之 等二 子也生扵辛巳年. 享齡八十三歲卒於癸巳年(1833). 葥諱仕後改徳 茂夲甲𠆳 長黎朝合該十里侯 時嘉隆二 年(1803) 公 為夲社. 社長茶縷讼爭吾社浮沙田五 百七十畆.

Công nãi Bá Tuân công chi đẳng nhị tử dã sinh ư Tân Tỵ niên. Hưởng linh  bát thập tam tuế tuất ư Quý Tỵ niên (1833). Tiền húy Sỹ hậu cải Đức Mậu bản giáp trùm trưởng Lê triều hợp Cai Thập lý hầu thời Gia Long nhị niên (1803) công vi bản xã. Xã trưởng Trà Lũ (茶縷) tụng tranh ngô xã-(xã ta) phù sa (浮沙) điền ngũ bách thất thập mẫu.

零公兴同時阮貴寔, 黎?为就?申呼十二 年間吾氏茹得這田.

Linh công hưng đồng thời Nguyễn Quý Thực, Lê ?Hùng vi tựu phán thân hô thập nhị niên gian ngô thị như đắc giá điền.

妣武氏行三號端淑懦人. 十二 月初 六 日忌. 墓在前 花 二 度次二. 

Tỷ Vũ thị hàng tam hiệu Đoan Thục Nhu Nhân. Thập nhị nguyệt sơ lục nhật kỵ. Mộ tại tiền hoa nhị độ thứ nhị.

妣諱聘也武族翁州/卅楦之女也生扵壬辰年享齡七十歲.卒於辛丑年生四男.

Tỷ húy Sính nãi Vũ tộc ông Châu/Tạp Huyên (hoặc Tuyên) chi nữ dã sinh ư Nhâm Thìn niên hưởng linh thất thập tuế. Tuất ư Tân Sửu niên sinh tứ nam.

長曰劵後改德著

Trưởng viết Quyển hậu cải Đức Trứ.

二 曰贍後改德潤.

Nhị viết Thiệm hậu cải Đức Nhuận.

三曰綿後改德澤.

Tam viết Miên hậu cải Đức Trạch.

四曰堅後改德盛.

Tứ viết Kiên hậu cải Đức Thịnh.

五 女. 一 氏泛號淑惠嫁黃族俗號翁仍癜. 

Ngũ nữ. Nhất Thị Phiếm hiệu Thục Huệ giá hoàng tộc tục hiệu ông Nhang Điến.

二 氏通嫁武族人俗 號翁鄉達.

Nhị Thị Thông giá Vũ tộc nhân tục hiệu ông Hương Đạt.

三氏请號光 淑嫁黃族俗 號翁里倩.

Tam Thị Thỉnh (hoặc Tính - không phải chữ Thanh) hiệu Quang Thục giá Hoàng tộc tục hiệu ông Lý Sảnh.

四諱二 號勤 儉嫁于横四人俗 號翁徒撴. 

Tứ húy Nhị hiệu Cần Kiệm giá vu Hoành Tứ thôn nhân tục hiệu ông Đồ Đôn.

五 諱説嫁夲社正村人, 俗 號翁叶體.

Ngũ húy Thuyết giá bản xã Chính thôn nhân, tục hiệu ông Hiệp Thể.

丙派一祖考高嚴堂,字徳簡號正値贒良

Bính phái Nhất đại tổ khảo Cao nghiêm đường, tự Đức Giản hiệu Chính Trực Hiền Lương.

正月十一日忌. 墓在土宅次三

Chính nguyệt Thập thất nhật kỵ. Mộ tại Thổ trạch tứ thứ tam.

公乃伯询公 之 等三子前諱鹊後改德簡

Công nãi Bá Tuân công chi đẳng tam tử tiền húy Thước hậu cải Đức Giản.

夲甲𠆳 長黎朝知簿.

Bản giáp trùm trưởng Lê triều tri bạ.

妣枚氏行二 號慈夀.

Tỷ Mai Thị hàng nhị hiệu Từ Linh.

六 月十九日忌. 墓塟土宅三度次六 

Lục nguyệt thập cửu nhật kỵ. Mộ táng Thổ Trạch tam độ thứ lục.

妣諱合乃夲村枚族人. 生三男.

Tỷ húy Hợp nãi bản thôn Mai tộc nhân. Sinh tam nam.

長文域. 次文景. 三文蹇改名德亨.

Trưởng Văn Vực (Vặc). Thứ Văn Cảnh. Tam Văn Kiển cải danh Đức Hanh.

三 女. 一 氏扇號貞淑, 敏嫁于 夲村俗翁看畏.

Tam nữ. Nhất thị Phiến hiệu Trinh Thục, mẫn giá vu bản thôn tục ông Khán Úy.

二 氏𥋓嫁于朗陵社俗 翁里姜.

Nhị thị Ngoảnh (ông Cả Lô chép chữ Nôm, chữ mục目phải ở bên trái) giá vu Lãng Lăng xã (Xuân Đài) nhân tục ông Lý Khương.

三諱逺號静徽,嫁夲村人俗 翁兵 義.

Tam húy Viễn hiệu Tĩnh Huy, giá bản thôn nhân tục ông Binh Nghĩa.

(遥居維則邑卽高歴派)

(Dao cục Duy Tắc ấp tức Cao Lịch phái)

高貴公 字徳俊 諡雄畧.

Cao quý công tự Đức Tuấn thụy Hùng Lược.

十二 月初 六 日忌.

Lục nguyệt nhị thập lục nhật kỵ.

公乃伯询公之等四子也葥諱復,後改徳俊.         

Công nãi Bá Tuân công chi đẳng tứ tử dã tiền húy Phúc, hậu cải Đức Tuấn.

夲甲𠆳 長黎朝知簿衛尉. 

Bản giáp trùm trưởng Lê triều tri bạ vệ úy.

公 派己遥居于橫秋搃維則 邑卽今高世 筞族今公 

Công phái kỷ dao cư vu Hoành Thu tổng Duy Tắc ấp tức kim Cao thế sách tộc kim công.

基男子高世春 ?歸于邑.

Cơ nam tử Cao thế xuân tương ?quý vu ấp.

桉公 爲人雄畧見義?散 爲當郞将公 遇 ?宪 之時?势日後金吾卒本社人丁灭滅吾族新邑于玆人丁祸少恐 力不支踌躇未?冰.

Án công vy nhân Hùng Lược kiến nghĩa ?tán vy đương lang tướng công ngộ ?hiến chi thì ?thế nhật hậu Kim Ngô tuất bản xã nhân đinh diệt diệt ngô tộc tân ấp vu tư nhân đinh họa thiểu khủng lực bất chi trù trừ vị ?băng.

惟公 念叔姪之情守忠隻之心奮不顏身先恃戈矛兴金吾.

Duy công niêm thúc điệt chi tình thủ Trung chích chi tâm phấn bất nhan thân tiên thị qua mâu hưng kim ngô.

祖 再 刺死金呉於 戰場之地而卽将公 之深仇可報吾族之 願福謹評.

Tổ tái thích tử Kim Ngô ư chiến trường chi địa nhi tức tướng công chi thâm cừu khắc báo ngô tộc chi nguyện phúc cẩn bình.

怒 氣 始甲公貝有大功吾族也哉.

Nộ khí thủy giáp công hữu thái công ngô tộc dã tai.

妣武氏行三號茲和. 四月十二 五 日忌. 墓在維則邑.

Tỷ Vũ thị hàng tam hiệu Từ Hòa. Tứ nguyệt nhị thập ngũ nhật kỵ. Mộ tại Duy Tắc ấp.

妣諱莊. 生三男.

Tỷ húy Trang. Sinh tam nam.

長曰𪂮 後改世 香, 今在維則 邑.

Trưởng viết Cò, hậu cải Thế Hương kim tại Duy Tắc ấp.

在文穀,文鴶早沒無後本族. 歸陵在前花三度次二 .

Tại Văn Cốc, Văn Két tảo một vô hậu bản tộc. Quy lăng tại Tiền hoa tam độ thứ nhị. 

一女氏䱛俗羅婆唐.二女氏𪄤俗 號婆付仁.三氏嘫嫁于正村人俗號婆巡秀.

Nhất nữ Thị Vược tục là bà Đường. Nhị nữ Thị Sáo tục hiệu bà phó Nhân. Tam Thị Nhiên giá vu Chính thôn nhân tục hiệu bà Tuần Tú.

高貴公字徳秀諡奉敕秀才侯 諡曰和柔.

Cao quý công tự Đức Tú phụng sắc tú tài hầu thụy viết Hòa Nhu.

二 月二 十 六 日忌. 墓在葥花六 度次二.

Nhị nguyệt nhị thập lục nhật kỵ. Mộ tại tiền hoa lục độ thứ nhị.

公乃伯询公之等五子也葥名議,後改徳秀.夲甲𠆳長黎朝知亊公爲夲社,揀兵有公陞拨授率隊至阮朝嘉隆年鉴敕封秀才侯,公無嗣以其兄徳簡公 之子諱亨立爲嗣子以私土壹…

Công nãi Bá Tuân công chi đẳng ngũ tử dã tiền danh Nghị, hậu cải Đức Tú. Bản giáp trùm trưởng Lê triều Tri sự công vi bản xã, giản binh hữu công thăng bạt thụ suất đội chí Nguyễn triều Gia Long niên giám sắc phong Tú tài hầu, công vô tự dĩ kỳ huynh Đức Giản húy Hanh lập vi tự tử (con nối dõi) dĩ tư thổ nhất...